لامپ شارژ دینام

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

وظیفه لامپ شارژ ، نشان دادن درستی عمل دینام در  مدار شارژ است . این لامپ در محل نصب خود عایق بندی میشود و یک سیم ان به ترمینال جرقه سوییچ ( ۱۵ یا IG) و سر دیگر ان به D افتامات متصل میشود.

حالت های مختلف عملکرد لامپ شارژ به شرح زیر است: 

الف) در هنگام شروع کار، هنگامی که سوییچ جریان جرقه را به کویل هدایت میکند ، به این لامپ نیز جریان باطری انتقال داده میشود که اتصال بدنه خود را از طرف D گرفته و لامپ روشن میشود.

ب) هنگامی که دور موتور بالا رفت و ولتاژ دینام به اندازه ولتاژ باطری گردید، از طرف D به لامپ شارژ ۱۲ ولت برق واز طرف باطری نیز ۱۲ ولت برق اثر مینماید و لامپ خاموش میشود.

نکته: دلیل انکه گاهی چراغ با نور ضعیف روشن است ، کم بودن ولتاژ دینام نسبت به ولتاژ باطری و حرکت جریان از باطری به طرف لامپ شارژ میباشد.

طریقه تنظیم رله ولتاژ

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

تنظیم این رله باید باتوجه به درجه حرارت محیط و نیز در حداقل زمان صورت گیرد تا حرارت ناشی از گرم شدن قطعات افتامات روی این رله تاثیر نگذارد.

۱۰ درجه=۱۴/۹ تا ۱۵/۵

۲۰ درجه= ۱۴/۷ تا ۱۵/۳

۳۰ درجه= ۱۴/۵ تا ۱۵/۱

۴۰ درجه= ۱۴/۳ تا ۱۴/۹

برای تنظیم  این رله مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

۱- فیش B را از افتامات جدا کنید.

نکته: در برخی افتامات ها، B افتامات به سوییچ متصل است و دوسیم روی ترمینال B وجود دارد که برای روشن شدن موتور باید دوسیم جدا شده از B افتامات را به یکدیگر متصل کرد.

۲- یک ولت متر را بین D افتامات و بدنه قرار دهید.

۳- موتور را روشن کنید و دور انرا به ارامی تا ۳۰۰۰ دور در دقیق برسانید و در این حالت به عقربه ولت متر دقت کنید .(افزایش ولتاژ روی ولتمتر را با در نظر گرفتن درجه حرارت محیط یادداشت کنید.)

۴- اگر حداکثر ولتاژ برابر با اندازه های بالا نباشد، موتور را خاموش کنید و افتامات را بردارید و دوباره موتور را روشن کرده و با اچار مخصوص، بادامک نگهدارنده فنر پلاتین را تغییر دهید تا در حالی که دور موتور به ۳۰۰۰ میرسد، ولتاژ از ۱۵ ولت تجاوز نکند.

۱- بادامک تنظیم

۲- اچار تنظیم بادامک

۳- رله قطع و وصل

۴- رله جریان

۵- رله ولتاژ

۶-پلاتین های رله ولتاژ

۷-گیرنده نگهدارنده پلاتین ها در هنگام تنظیم افتامات

B: ترمینال باطری

F: ترمینال میدان

WL: لامپ شارژ

D: ترمینال دینام

E: ترمینال اتصال بدنه

مشخصات رله ولتاژ( افتامات)

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

رله ولتاژ دارای یک هسته اهنی با چندین دور سیم پیچی نازک میباشد.  که برای انکه ولتاژ موثر بر این رله درست برابر ولتاژ تولید شده دینام شود، سیم پیچ هسته را بصورت موازی میپیچند  و بر روی هسته یک جفت پلاتین قرارمیدهند که در حالت عادی بسته اند. جریان مصرفی بالشتک ها در دینام با اتصال بدنه خارجی،  از زغال مثبت گرفته شده که پس از تغذیه قطب ها ، به F افتامات می رود و در حالت عادی( در این حالت ولتاژ خروجی دینام کم است ) از طریق پلاتین ها اتصال بدنه میشود.

با افزایش دور موتور، ولتاژ  دینام هم بالاتر میرود که همزمان با ان، ولتاژ موثر بر سیم پیچ رله ولتاژ نیز افزایش میابد.  هنگامی که این ولتاژ از اندازه معین خود تجاوز نماید، نیروی کشش هسته بیشتر از نیروی فنر پلاتین متحرک میشود که باعث میشود هسته، پلاتین متحرک را جذب کرده که با باز شدن پلاتین های رله ولتاژ ، اتصال بدنه قطبین از طریق مقاومت کامل میشود . این مقاومت باعث کاهش جریان مصرفی بالشتک ها شده و در نتیجه باعث تضعیف شدن شدت میدان مغناطیسی و کاهش ولتاژ خروجی دینام میشود. البته این کاهش فورا بر سیم پیچ رله ولتاژ تاثیر گذاره که باعث میشود هسته ان نیروی خود را از دست بدهد که در این هنگام ، فنر ، پلاتین متحرک انرا میکشد و به پلاتین ثابت تماس میدهد که دوباره جریان لازم میدان، بصورت مستقیم از طریق پلاتین ها اتصال بدنه میشود.

عمل قطع و وصل پلاتین ها در چند ثانیه چندین بار انجام میشود تا انکه مقدار ولتاژ در حد لازم ثابت  بماند.

نکته۱: در دینام با اتصال بدنه داخلی ، جریان از ترمینال D افتامات به پلاتین متحرک رله ولتاژ و سپس به پلاتین ثابت می رود  و بعد از طریق پلاتین های رله جریان  به میدان دینام هدایت میشود و در دینام اتصال بدنه می شود. در هنگام باز شدن پلاتین های رله ولتاژ، جریان از طریق  مقاومت به میدان میرود و مقدار ان کاهش میابد.

نکته۲: حداکثر ولتاژ خروجی دینام( که توسط رله ولتاژ کنترل میشود ) باید کمی بیشتر از ولتاژ باطری باشد تا جهت جریان از طرف دینام به طرف باطری باشد که باعث شارژ ان نیز گردد که برای این منظور ، حداکثر ولتاژ دینام را ۲۵℅ بیشتر از ولتاژ باطری انتخاب میکنند.( برای باطری ۶ ولتی، دینام ۷/۵ ولت و برای باتری ۱۲ ولتی ، دینام ۱۵ ولت)

طریقه پیاده کردن دینام از روی موتور

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

در صورتی که نتوان عیب احتمالی دینام را برطرف نمود باید انرا از روی موتور باز کرد و نسبت به تعمیر ان اقدام نمودکه در اینصورت باید به ترتیب مراحل زیر را انجام داد:

۱- پیچ تنظیم فوقانی را باز کرده و تسمه را خارج کنید.

۲- دو پیچ پایه دینام را باز کرده و انرا از روی موتور پیاده کنید.

۳- دو پیچ بلند روی درپوش ها را باز کنید تا درپوش ها و ارمیچر از بدنه خارج شوند.( قبل از جدا کردن درپوش عقب ، لازم است سیم بالشتک ها را که به زغال مثبت پیچ شده از دریچه کنار ازاد کنید.)

۴- درپوش جلو همراه ارمیچر از بدنه جدا میشود که با باز کردن مهره ارمیچر ، میتوان پولی را همرا با پنکه خنک کن را از روی ارمیچر خارج نمایید.

( برای جدا کردن ارمیچر و درپوش جلو، قبلا رینگی پشت بلبرینگ را از روی ان خارح کنید.)

۵- قطعات جدا شده دینام را در نفت شستشو دهید و با باد کمپرسور خشک کنید.

۶- سیم پیچی بالشتک ها را از نظر پارگی و ساییدگی ، اتصال بدنه و ... کنترل کنید.

۷- سطوح کلکتور را بازدید نمایید، اگر ناصافی در انها مشاهده شود، در هنگام گردش لنگ زده و زغال در سطح لامل ها بالا و پایین پریده و سبب سوزاندن کلکتور خواهد شد.

( برای رفع این عیب، باید بوسیله دستگاه تراش بصورت یکنواخت بار کمی از روی کلکتور بردارید تا بصورت استوانه ای کامل دربیاید. توجه کنید برای رفع این عیب نباید از سوهان یا سمباده استفاده کنید.)

۸- بعد از تراشیدن سطوح کلکتور، توسط یک تیغ اره مناسب، سطح عایق بین کلکتورها را که بالا امده بتراشید تا لبه عایق ها از سطح لامل حدود ۰/۵ mm  پایین تر باشد.( اگر عایق ها بالا باشند ، به زغال گیر میکنند که باعث نوسان انها و ایجاد جرقه در سطح کلکتور خواهد شد.)

۹- زغالها را از نظر شکستگی یا پارگی و سفت نبودن در جازغالی کنترل کنید . در صورتی که کثیف باشند، انها را بوسیله پارچه اغشته به بنزین تمیز کنید.

ازمایش موتوری دینام

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

برای به حرکت در اوردن دینام مانند یک الکتروموتور باید به روش عمل کرد:

منفی باطری را به بدنه دینام و مثبت باطری را به Dو F ( در دینام اتصال بدنه داخلی) و یا F را به بدنه ( در دینام اتصال بدنه خارجی) متصل نمایید.

اگر دینام با سرعت ارام در جهت حرکت عادی خود به گردش دراید، نشانه درست جمع شدن دینام است. در صورتی که اصلا حرکت نکند، ممکن است یکی از موارد زیر علت ان باشد:

۱- محکم بودن یاتاقان بوشی

۲- گیرکردن پنکه به درپوش جلو

۳- گیر کردن ارمیچرکفشک ها

۴- بازی بیش از حد پنکه و پولی

چگونگی تولید برق توسط دینام

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

درشکل زیر اصول کار دینام های تکفاز و سه فاز را همرا با شکل خروجی انها را مشاهده می کنید.

اساس کار انها، القای الکترو مغناطیسی ناشی  از یک اهنربای گردان در داخل حلقه یا حلقه های ساکنی از سیم است. این اهنربا ، یک اهنربای الکتریکی است که از طریق دو کلکتور به ان برق میرسد. 

ارمیچرهای قطب پنجه ای ، متداولترین نوع می باشد که هر سه ارمیچر( روتور) بصورت متناوب شمال و جنوب میشود، لذا هر سنگ ارمیچر نیز به تناوب شمال و جنوب خواهد شد.( اغلب از سنگ هایی با ۱۲ یا ۱۶ قطب استفاده میشود زیرا این سنگ ها دارای بازده خوبی هستند.)

به حلقه های سیم ساکن استاتور ( بالشتک) میگویند که از سه فاز جداگانه تشکیل میشوند که هرفاز چند سیم پیچ دارد. این سیم پیچ ها روی یک هسته لایه لایه قرار میگیرند.

نکته۱: لایه به لایه بودن هسته برای کاهش جریان گردابی و تلفات میباشد. تعداد این سیم پیچ ها باید با تعداد قطب های سنگ ارمیچر برابر باشد.

راه های افزایش ولتاژ و جریان خروجی دینام

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

برای افزایش ولتاژ خروجی دینام میتوان موارد زیر را افزایش داد:

۱- سرعت حرکت ارمیچر: به سرعت موتور و شرایط کار موتور بستگی دارد.

۲- شدت میدان قطب ها: تابع توان خروجی دینام است.

۳- زاویه بین خطوط میدان و مسیر حرکت : این زوایه در حرکت دورانی بین صفر تا ۳۶۰ متغیر می باشد و مقدار ان غیر قابل افزایش است.

۴- طول سیم کلاف: این روش عملی ترین راه برای افزایش مقدار ولتاژ و جریان خروجی دینام میباشد.

نکته: در دینام های ۶ ولتی، حدود ۸ دور سیم و در دینام های ۱۲ ولتی ، بیش از ۱۰ دور سیم بدور شیار ارمیچر پیچیده می شود و در ارمیچر دینام پیکان ، سیم کلاف را دوبل می نمایند تا طول سیم پیچ را اضافه نمایند.

انواع دینام

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

دینام ها بروش های زیر تقسیم بندی میشود:

الف - تقسیم بندی برحسب تعداد ذغالها

۱- دو زغاله: در خودروهای معمولی استفاده میشود.

۲- سه زغاله: از قدیمی ترین دینامهاست که دیگر تولید نمیشود.

۳- چهار زغاله: در خودروهایی که مصرف زیادی دارند( اتوبوس های مسافربری) البته تقریبا در همه خودرو های امروزی بدلیل افزایش تعداد مصرف کننده های برقی ازین نوع دینام استفاده میشود.

ب - تقسیم بندی بر حسب نوع اتصال بدنه قطب ها

جریان مصرفی قطب های دینام از زغال مثبت گرفته شده و بعد از کنترل مقدار جریان بوسیله افتامات اتصال بدنه میشود.

۱- دینام با اتصال بدنه داخلی: در این نوع اتصال ، جریان لازم قطب های دینام از F افتامات به میدان دینام (F) می رسد و در داخل بدنه دینام اتصال بدنه میشود.

۲- دینام با اتصال بدنه خارجی: در این نوع اتصال ، جریان لازم قطب های دینام از زغال مثبت گرفته شده و بعد از کنترل بوسیله افتامات اتصال بدنه میشود.

طریقه باز کردن بالشتک ها

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

برای این کار باید پیچ کفشک بالشتک را باز نمود. که برای باز کردن این پیچ از وسیله زیر استفاده میشود. در این دستگاه، بدنه روی میله ای محکم شده و بعد با اچار اهرم دار، پیچ بالشتک را باز کنید. در صورت در دست نبودن این دستگاه، میتوان با قرار دادن استوانه ای بین بالشتک ها بوسیله اچار پیچ گوشتی میتوان با ضربه ای پیچ کفشک را باز نمود که در این خصوص باید دقت فراوان کرد.

پلاریزه کردن دینام

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

پس از جمع کردن دوباره دینام و سوار نمودن ان روی بدنه موتور، بهتر است دینام را قبل از بکار انداختن، پلاریزه نمود. عمل پلاریزه برای اصلاح خاصیت مغناطیسی دینام می باشد. زیرا در هنگام پیاده کردن کفشک ها و تعویض بالشتک ها ، وضع قطبها دینام بهم میخورد و باعث از حالت خارج شدن پس ماند مغناطیسی لازم که بین دو قطب N و S وجود دارد می شود.

این پلاریزه به روش زیر انجام میشود:

۱- در دینام با اتصال بدنه داخلی: سیم F افتامات را باز نمایید و برای لحظه ای به سیم B افتامات وصل کنید.

۲- در دینام با اتصال بدنه خارجی: سیم D افتامات را جدا نمایید و ان را لحظه ای به سیم B  افتامات متصل کنید.