کنترل و تنظیم رله قطع و وصل ( افتامات)

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

رله قطع و وصل در دو حد زیر باید بخوبی عمل کند:

۱- حد وصل شدن پلاتین برای شارژ که بین ۱۲/۷ تا ۱۳/۳ ولت میباشد.

۲- حد بازشدن پلاتین برای قطع مدار بین باطری و دینام که بین ۹/۵ تا ۱۱ ولت است .

- طرز تنظیم حد پلاتین ها

الف) حد بسته شدن

۱- ولت متر را بین D و بدنه قرار دهید.

۲- موتور را روشن کنید و به ارامی دور انرا افزایش دهید.

۳- به افزایش عقربه ولت متر دقت کنید. افزایش تا وقتی پلاتین ها باز هستند باید یکنواخت باشد و در هنگام روی هم نشستن پلاتین ها، عقربه کمی ایست میکند. ( ولتاژ بسته شدن پلاتین های رله، قبل از ایست عقربه ولت متر است)

۴- اگر ولتاژ بسته شدن بالاتر از ۱۳ ولت باشد، بیانگر کشش زیاد فنر و اگر کمتر باشد، کشش فنر کم است. که با تغییر نیروی فنر میتوان حد لازم را تنظیم نمود.

ب) حد باز شدن

۱- سیم B افتامات را جدا کنید.

۲- ولت متر را بین B افتامات و بدنه قرار دهید.

۳- موتور را روشن کنید و دور انرا به ارامی افزایش دهید.

۴- دور موتور را به ارامی کم کنید و به عقربه ولتمتر دقت کنید. به طوری که با کم شدن دور موتور، عقربه ولت متر نیز کاهش میابد و از جایی یکدفعه به صفر افت میکند. محل افت عقربه ولت متر به صفر، حد ولتاژ باز شدن رله قطع و وصل میباشد.

۵- اگر ولتاژ  بازشدن در ۱۰ ولت نباشد، با خم کردن پایه ثابت پلاتین و تغییر دهانه پلاتین رله ، میتوان این حد را اصلاح نمود.

( اگر ولتاژ باز شدن بیش از ۱۰ ولت باشد، باید دهانه پلاتین ها را افزایش و اگرکمتر از ۱۰ ولت باشد ، باید دهانه پلاتین ها را کاهش داد.)

نکته: تنظیم پلاتین های این رله باید فورا صورت گیرد زیرا باعث گرم شدن قطعات میشود که بر تنظیمات مربوطه تاثیر منفی میگذارد.

طریقه تنظیم رله ولتاژ

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

تنظیم این رله باید باتوجه به درجه حرارت محیط و نیز در حداقل زمان صورت گیرد تا حرارت ناشی از گرم شدن قطعات افتامات روی این رله تاثیر نگذارد.

۱۰ درجه=۱۴/۹ تا ۱۵/۵

۲۰ درجه= ۱۴/۷ تا ۱۵/۳

۳۰ درجه= ۱۴/۵ تا ۱۵/۱

۴۰ درجه= ۱۴/۳ تا ۱۴/۹

برای تنظیم  این رله مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

۱- فیش B را از افتامات جدا کنید.

نکته: در برخی افتامات ها، B افتامات به سوییچ متصل است و دوسیم روی ترمینال B وجود دارد که برای روشن شدن موتور باید دوسیم جدا شده از B افتامات را به یکدیگر متصل کرد.

۲- یک ولت متر را بین D افتامات و بدنه قرار دهید.

۳- موتور را روشن کنید و دور انرا به ارامی تا ۳۰۰۰ دور در دقیق برسانید و در این حالت به عقربه ولت متر دقت کنید .(افزایش ولتاژ روی ولتمتر را با در نظر گرفتن درجه حرارت محیط یادداشت کنید.)

۴- اگر حداکثر ولتاژ برابر با اندازه های بالا نباشد، موتور را خاموش کنید و افتامات را بردارید و دوباره موتور را روشن کرده و با اچار مخصوص، بادامک نگهدارنده فنر پلاتین را تغییر دهید تا در حالی که دور موتور به ۳۰۰۰ میرسد، ولتاژ از ۱۵ ولت تجاوز نکند.

۱- بادامک تنظیم

۲- اچار تنظیم بادامک

۳- رله قطع و وصل

۴- رله جریان

۵- رله ولتاژ

۶-پلاتین های رله ولتاژ

۷-گیرنده نگهدارنده پلاتین ها در هنگام تنظیم افتامات

B: ترمینال باطری

F: ترمینال میدان

WL: لامپ شارژ

D: ترمینال دینام

E: ترمینال اتصال بدنه

مشخصات رله ولتاژ( افتامات)

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

رله ولتاژ دارای یک هسته اهنی با چندین دور سیم پیچی نازک میباشد.  که برای انکه ولتاژ موثر بر این رله درست برابر ولتاژ تولید شده دینام شود، سیم پیچ هسته را بصورت موازی میپیچند  و بر روی هسته یک جفت پلاتین قرارمیدهند که در حالت عادی بسته اند. جریان مصرفی بالشتک ها در دینام با اتصال بدنه خارجی،  از زغال مثبت گرفته شده که پس از تغذیه قطب ها ، به F افتامات می رود و در حالت عادی( در این حالت ولتاژ خروجی دینام کم است ) از طریق پلاتین ها اتصال بدنه میشود.

با افزایش دور موتور، ولتاژ  دینام هم بالاتر میرود که همزمان با ان، ولتاژ موثر بر سیم پیچ رله ولتاژ نیز افزایش میابد.  هنگامی که این ولتاژ از اندازه معین خود تجاوز نماید، نیروی کشش هسته بیشتر از نیروی فنر پلاتین متحرک میشود که باعث میشود هسته، پلاتین متحرک را جذب کرده که با باز شدن پلاتین های رله ولتاژ ، اتصال بدنه قطبین از طریق مقاومت کامل میشود . این مقاومت باعث کاهش جریان مصرفی بالشتک ها شده و در نتیجه باعث تضعیف شدن شدت میدان مغناطیسی و کاهش ولتاژ خروجی دینام میشود. البته این کاهش فورا بر سیم پیچ رله ولتاژ تاثیر گذاره که باعث میشود هسته ان نیروی خود را از دست بدهد که در این هنگام ، فنر ، پلاتین متحرک انرا میکشد و به پلاتین ثابت تماس میدهد که دوباره جریان لازم میدان، بصورت مستقیم از طریق پلاتین ها اتصال بدنه میشود.

عمل قطع و وصل پلاتین ها در چند ثانیه چندین بار انجام میشود تا انکه مقدار ولتاژ در حد لازم ثابت  بماند.

نکته۱: در دینام با اتصال بدنه داخلی ، جریان از ترمینال D افتامات به پلاتین متحرک رله ولتاژ و سپس به پلاتین ثابت می رود  و بعد از طریق پلاتین های رله جریان  به میدان دینام هدایت میشود و در دینام اتصال بدنه می شود. در هنگام باز شدن پلاتین های رله ولتاژ، جریان از طریق  مقاومت به میدان میرود و مقدار ان کاهش میابد.

نکته۲: حداکثر ولتاژ خروجی دینام( که توسط رله ولتاژ کنترل میشود ) باید کمی بیشتر از ولتاژ باطری باشد تا جهت جریان از طرف دینام به طرف باطری باشد که باعث شارژ ان نیز گردد که برای این منظور ، حداکثر ولتاژ دینام را ۲۵℅ بیشتر از ولتاژ باطری انتخاب میکنند.( برای باطری ۶ ولتی، دینام ۷/۵ ولت و برای باتری ۱۲ ولتی ، دینام ۱۵ ولت)

الترناتور ژیان ( تکفاز)

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

این نوع الترناتور از نوع تکفاز با روتور ۱۲ قطبی و افتامات بوبینی می باشید که جریان تکفاز متناوب توسط دو دیود یکسو می شود . استاتور ان توسط دو سیم یکسان سیم پیچی می شود . که در انتها، یک سر از هر دو سیم پیچ را به خروجی الترناتور و انتهای دیگر هر سیم را به یک دیود در جهت مخالف لحیم میکنند.

طرز یکسو سازی

در نیم پریود مثبت، جریان در هر دو سیم یکسان و از طرف ابتدا به انتها می باشد.

( طبق شکل زیر از A به B و از ′A به′B)

ولی فقط جریان سیم پیچ اول به D الترناتور رسیده و به مدار شارژ می رود و جریان سیم پیچ دوم با دیود D2 مسدود می شود . در نیم پریود منفی جریان در هر دو سیم یکسان و از طرف انتها به طرف ابتدا می باشد. 

( در شکل از B به A و از ′B به ′A) ولی فقط جریان در سیم پیچ دوم به D الترناتور می رسد و به طرف شارژ باطری می رود.

طرز کار افتامات

برای پیوستن به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

افتامات های بوبینی فقط رله ولتاژ دارند. زیرا در ان دیودهای مثبت اجازه تخلیه ولتاژ باطری در استاتور را نمی دهند. این افتامات ها نیاز به رله قطع و وصل ندارند.

هنگامی که ولتاژ الترناتور برابر ۱۵ v نباشد :

الف- اگر کمتر باشد.

جریان قطب ها، مستقیما از طریق پلاتین به  F روتور می رود و در رتور بدنه می شود..

ب- اگر بیشتر باشد

جریان مصرفی قطب ها با باز شدن پلاتین  از مقاومت R به F می رود و ولتاژ افت میکند.